Vergeving… vraag en antwoord
Vragen in de workshop Vergeving en vrijheid.
V1 voor vergeving moet je wel met 2 zijn.
A. Als dat voor jou zo voelt zul je je inspannen de ander te bereiken. Wellicht hoop je op bevestiging van de vergeving die je geeft.
Evengoed is het mogelijk om te vergeven zonder dat de vergeving wordt ontvangen. Soms gaat het om het vergeven van iemand die al is overleden. Of het gaat om iemand met wie je onmogelijk nog contact krijgt op dit moment. Dat is geen reden om niet te vergeven. Want naast dat vergeven een relatie direct kan helen, heelt het altijd iets in jezelf. Door te vergeven maak je namelijk een einde aan woede, wrok en haat. En dat is een belangrijk voor je eigen gemoedsrust, je gezondheid. En daaraan kun je altijd werken -los van de reactie van de ander.
Soms is het ook zo dat de ander onmogelijk zou kunnen inzien dat zijn handelen een pijn veroorzaakt omdat hij zo sterk verbonden is met zijn geschiedenis, pijn en drijfveren of die van zijn leiders. Daarvan zijn indringende voorbeelden uit oorlogssituaties. En slachtoffers die erin slaagden de daders te vergeven maakten zich direct vrij (Victor Frankl, Bill Codey) Je ziet dat ook in de houding van Mandela na zijn vrijlating: er ging geen enkele energie naar erkenning/ herstel/ woede/ wraak… Hij aanvaardde het verleden totaal en daarbij (en dat is de meerwaarde van vergeving tov aanvaarden) kon hij de daders, de veroorzakers van zijn opsluiting vergeven. Hij zag dat zij handelden vanuit hun geschiedenis, overtuiging en hun tijdsbeeld. En daar ligt de bevrijding.
We hebben hier in de sessie ook kleinere voorbeelden behandeld -cruciaal is je niet afhankelijk te maken van de reactie van de ander, zonder de ander uit de weg te gaan en eventueel open te staan voor heling aan beide zijden.
Je kunt je zelfs voorstellen dat het voor degene die je vergeeft onmogelijk is die vergeving aan te nemen, omdat hij/zij daarmee toe zou geven verkeerd te hebben gehandeld. Dat is in veel heftige situaties nauwelijks om mee te leven. Soms vraagt het ook veel tijd. Ondertussen is het wel degelijk mogelijk jezelf te bevrijden: ‘vergeef hen want zij weten niet wat ze doen’… Kijk ook eens naar de werking van de Commissies van waarheid en verzoening Rwanda/ Zuid Afrika.
V2 Je vraagt in de oefening om woorden te geven aan de vergeving die je schenkt, dat kan toch niet altijd?
A.Het is niet de vraag om woorden te vinden en die noodzakelijkerwijze uit te spreken naar de gene die je vergeeft. Woorden geven, schijven of uitspreken -ook hier en nu in onze kring- is echter zeer behulpzaam. Door uitspreken en schrijven geef je vorm aan de vergeving. Ook is het behulpzaam bij afstand nemen.Niet uitgesproken gedachten gaan vaak malen, het is een bekend gebied van oefening in mindfulness. Uitspreken, delen, schrijven helpen oplossen, helpen je vrij te maken.
V3 Er zijn toch vele vormen van vergeven, hoe ga je daarmee om?
A.vanmiddag hebben we vooral gekeken naar vergeving geven -dat is ook wat je in de documentaire zag. Daarnaast kun je om vergeving vragen. Het kan ook zijn dat de ander jou om vergeving vraagt.
Dat maakt een aantal vragen in de oefening bij deze blog wat anders, in essentie echter kun je dezelfde vragen verder als leidraad nemen. Essentie in iedere vorm van vergeving is dat je de ander en jezelf vrij wilt maken van malende negatieve gedachten, oordeel, wraakgevoelens en zo meer. De kern is altijd dat een bepaalde gebeurtenis plaats blijft vragen in je gedachten: omdat je het onrechtvaardig vond, omdat je je schuldig voelt, boos bent of omdat je je schaamt. Dat zijn heldere signalen om met het begrip vergeving te kijken naar wat er aan de hand is.
Overigens is het bij de oefening belang toe te laten wat je eigen beleving is. Als je niet kunt vergeven als de ander je vergeven niet bevestigt dan is dat nu zo. Sta dan vervolgens stil bij wat dit met je doet. We zijn er niet op uit het per definitie met elkaar eens te worden. Het gaat er om stil te staan bij het thema en zoals dat nu voor jou hanteerbaar en behulpzaam is.
V4 Gelukkig heb ik niet te maken met zulke grootse zaken, dus wat kan ik hier eigenlijk mee?
A.Dat is geweldig! Toch nodig ik je uit om te letten op kleine zaken waarin je bemerkt dat je oordeelt over mensen en dat dat oordeel blijft hangen… Rond af, neem actie. Vergeef. Juist in de kleine dingen oefen je voor de momenten dat het er echt op aankomt. Tenslotte geef ik nog een voorbeeld van een oefening in ‘het kleinere’. Een tijd terug nam ik het initiatief voor een bijeenkomst op een bepaald thema. Iedereen in mijn omgeving reageert enthousiast: ‘ Ik ben er zeker bij, laat maar weten…’
Nadat ik de uitnodiging heb weggedaan regent het afzeggingen -met of zonder opgaaf van redenen. Mijn reactie in eerste instantie: ik ben teleurgesteld en antwoord niet, de berichten en mijn reactie malen door mijn hoofd : ‘stom zeg: is dat commitment?’en zo voorts. Ik neem afstand, oordeel, wordt meegenomen in negativiteit. Dan merk ik dat een mooi initiatief wordt overschaduwd, niet door feiten maar door mijn reactie/ interpretaties. Hoe weet ik dat ik hun geval anders zou hebben gekozen dan de mensen die nu afzeggen? Dan kies ik voor vertrouwen en ik mail de afzeggers ieder persoonlijk terug: dat ik hoop dat ze een mooie dag zullen hebben, dat ik ze zal missen en dat ik hoop ze snel elders weer te zien. En zo maak ik ruimte om de bijeenkomst met de mensen die wel komen verder positief voor te bereiden en in te gaan. KLAAR, VRIJ!
