over Onmacht en destructieve Emoties*

Over Onmacht en destructieve Emoties*
‘Waarom zijn de wolken zo snel? Misschien dat het een les aan de mens is, die hem leert hoe fictief een grens is. Daarom zijn de wolken zo snel.’ (Jules de Corte) Zo lees je in schitterende wolkenformaties de éénheid van de wereld, de natuur, de kringloop -van water -naar damp -naar wolken -naar regen -naar water- alles wat is en leeft binnen de dampkring…
Of dacht je dat de regen uit jouw wolk ook op jouw grond zou vallen? Wolken passeren de door mensen bedachte grenzen. Grenzen die vaak zijn ontstaan uit streven naar macht en bezit, littekens van strijd en oorlog. Wolken geven de boodschap van éénheid, verbinding en samenhang.
In momenten van onmacht kunnen we verbinding verliezen. De overlevingsreflex wordt aangewakkerd, en we raken éénzaam in destructieve emoties zoals woede. We zijn slachtoffer…‘Waarom Hier, waarom Ik, waarom Nu, waarom mijn Broer, of Vriend…’ We verdelen de wereld in een ‘wij en zij’.
Verbinding, zien van éénheid, inter-beïng, is een blijvende oefening… De boodschap van verbondenheid komen we op allerlei manieren tegen, gewenste en ongewenste.
Jaren terug tijdens opleidingen die Lieve en ik volgden in India roemde één van de leraren het verbindende karakter van internet/ het wereld wijde web als alles omvattend, zo je wilt: het goddelijke.
We beschikken over prachtige producten van over de gehele wereld, over informatie in woord en beeld van de ongelooflijke diversiteit van natuur en cultuur wereldwijd. Mensen opzoek naar een vredig leven -emigranten en vluchtelingen- kennen geen grenzen net als planten en dieren. Invasief noemen we dat als we het ongewenst vinden. Ook virussen als Afrikaanse Varkenspest, Corona en meer kennen geen grenzen. Wijzelf veelal wel. Het is een oefening te leren zien dat grenzen alleen behulpzaam zijn om goede afspraken met elkaar te kunnen maken op te bevatten schaal. We hebben het nodig om lokaal te handelen, dat maakt samenleven hanteerbaar. Fundamenteel is daarbij het verband te blijven zien met het grote geheel, wetend dat een grens een bedacht hulpmiddel is en dat we tegelijkertijd wereldwijd zijn verbonden.
‘Think Global Act Local’, laten we ons realiseren dat we wereldwijd verbonden zijn, en onze invloed gebruiken waar we die hebben.

Wolken, prachtig symbool van verbondenheid, maar ook van vergankelijkheid en beweging… Hoe vaak we ze ook trachten te fixeren in de prachtigste schilderijen met ‘Hollandse luchten’: ze zijn niet blijvend, ze bestaan -als andere bewegingen van het leven- niet langer dan een fractie van een seconde.
Hoe moeilijk voorstelbaar soms, ook het leven met een virus is geen dag hetzelfde, het is voorbijgaand. Het kent slachtoffers en overlevenden. Het houdt het geen rekening met al dan niet allochtoon, met grenzen, macht en bezit, rijk of arm… net als andere heftige gebeurtenissen in ons leven (het verlies van dierbaren, verlies van vertrouwde omgeving, verlies van controle…).
In de waan van alle dag worden we meegenomen door berichten, meningen, zwarte en witte scenario’s, opinies, steeds nieuwe feiten en conclusies… Aanleiding genoeg nu om te verdwalen in een wolkenveld van gedachten.
En zo kom je soms ongewild in destructieve emoties als
—woede (omdat het nu ‘niet goed’ is),
–begeerte (van ‘andere tijden’) en
–zelfbedrog (verzanden in niet-voedende afleidingen),
zoals die in het boeddhisme worden onderscheiden.  Ze vinden hun basis in weerstand, weerstand om te aanvaarden dat het is zo het is. En alle drie brengen afgescheidenheid, eenzaamheid, strijd, egoïsme, verdoving, afwezigheid, en daarmee: lijden. Zo word je al snel slachtoffer van de situatie. En het slachtoffer zoekt een dader. Het is een eenvoudig begrijpelijk maar niet behulpzaam patroon dat maakt dat je je machteloos voelt. En dat ben je niet.

Het vraagt inspanning om je vrij te maken van deze emoties, van je automatische overlevingsreflex.
Het vraagt ook inspanning omdat de buitenwereld ons voedt met competitie, agressie en strijd.
In het dagelijks leven komen we het op veel plekken tegen, als de gewoonste zaak van de wereld.
-Het eigen succes, de score staat hoog aangeschreven… over falen hebben we het liever niet.
-Kijk eens naar reclamebeelden van producten voor mannen. Ruw, stoer, grof, agressief vind je ze afgebeeld op potten haargel, in afbeeldingen bij kappers… (foto)
-Beelden in actiefilms en detective-series laten gruwelijke moordpartijen zien als of het niets is… dat verdooft.
-We blijven militairen oefenen in strijd: een simpele schiet oefening vraagt het oproepen van vijandbeelden, van ‘wij en zij’.
Waar je ook bent, vanbinnen of vanbuiten,  je kunt altijd terug naar het midden, naar dat wat het middelpunt is van je leven, naar dat wat voedt en inspireert, naar wat je lief is. En bijvoorbeeld naar de vraag: wat zou liefde doen op deze plek? De beoefening begint met stilvallen en terugkomen uit je hoofd in je lijf. Zo maak je ruimte om waar te nemen, te laten zijn wat is.  Zo kun je zien dat het je niet in beweging hoeft te brengen, dat er een emotie kan zijn zonder dat je het wordt. ‘Er is boosheid’ is iets heel anders dan: ‘Ik ben boos’.

Oefeningen:
1.Waarnemen van Woede.
-Sluit je ogen, breng je aandacht naar je ademhaling.
-Als je voelt dat je volledig rust in de ademhaling maak je ruimte voor een moment van boosheid.
-Je laat het toe en voelt het fysiek, emotioneel, en bemerkt de gedachten die opkomen.
-Vervolgens geef je je boosheid de vorm van een bal, je geeft het ook een kleur.
-Dan leg je de bal  ongeveer 80 centimeter voor je. Je kijkt, onderzoekt nieuwsgierig belangstellend. Je ziet je woede, je bent het niet.
-Als je rust voelt in het waarnemen van de woede breng je je aandacht terug naar je ademhaling.
-Als het moment daar is open je je ogen.
-Na het openen van je ogen neem je pen en papier en beschrijft/ beantwoordt de volgende punten.
—beschrijf kort het moment van boosheid.
—wat maakt je boos in deze situatie?
—wat kun je er aan veranderen? Realiseer je je mogelijke invloed, zodat je vrede kunt sluiten met wat je al dan niet kunt doen.

Rond af met de affirmatie:
Mijn woede onderzoek ik, wetend dat ik niet mijn woede ben. Zo verbind ik me met de stilte in het midden. Schrijf de tekst -of een aangepaste tekst- op een kaartje en zet het op een zichtbare plaats nadat je de oefening deed, minimaal voor 7 dagen. In een affirmatie verwoord je je verlangen alsof je het al gerealiseerd hebt.

2. Geleide meditatie met visualisatie op vergankelijkheid. Heb je belangstelling deze ondersteunende meditatie te ervaren: neem contact op janweeda@hetnet.nl. Op verschillende manieren kunnen we daarin behulpzaam zijn.

Literatuur:
‘Woede‘, Thich Nhat Hanh.
‘Destructieve Emoties‘, D. Coleman, Dalai Lama e.a.