de Stilte in het Midden
‘De stilte is ver te zoeken’ verzuchtte een vriendin laatst toen ze vertelde over de drukte en hoe opgejaagd ze zich voelde door alsmaar nieuwe ‘wolken aan de lucht’, als onoverkomelijke bergen. En inderdaad als je de stilte zoekt in de buitenwereld is stilte ver te zoeken en uiteindelijk niet te vinden. Hoe goed we onze maatschappij ook georganiseerd en geregeld hebben; we zijn beland in een schreeuwerige wereld waar prestatie, succes en superlatieven -de beste, de grootste, de snelste… O.M.G.! – de norm zijn. Daarbij ervaren we zelf het leven in beelden, geuren, geluiden, indrukken, gedachten en onze reacties daarop. Het leven beweegt, neemt ons mee naar gewenste en ongewenste ervaringen in een continue stroom. Het overmatig aanbod van prikkels die onze buitenwereld, de maatschappij, met zich meeneemt raakt onze binnenwereld. Dat veroorzaakt druk, dat brengt de beleving van drukte. Dat brengt het verlangen naar ‘stilte’, en juist dat verlangen is een belemmering.
De oefening is rusten in– en vredesluiten met de drukte van het leven, stilvallen terwijl de drukte in de buitenwereld onvermijdelijk doorgaat, zonder te verwachten dat die stopt. En op dat pad worden we ook toeschouwer in plaats van slachtoffer van de onrust in onze binnenwereld, in onszelf.
Over die onrust in onszelf schreef Maria Rainer Rilke dit handvat:
‘We hebben geen reden tot argwaan jegens onze wereld, want zij is niet tegen ons. Heeft zij verschrikkingen, dan zijn het onze verschrikkingen; heeft zij afgronden dan behoren die ons toe; zijn er gevaren dan moeten we proberen die lief te hebben. En als wij ons leven maar inrichten volgens die stelregel die ons aanraadt altijd voor de moeilijk weg te kiezen, dan zal datgene wat ons nu nog aller-vreemdst toeschijnt ons zeer vertrouwd en getrouw worden.
Hoe zouden wij die oude mythen kunnen vergeten die aan de wieg van alle volkeren staan. De mythen over draken die op het allerlaatste ogenblik in een prinses veranderen. Misschien zijn alle draken uit ons leven wel prinsessen die er alleen maar op wachten ons eens mooi en moedig te zien. Misschien is al het verschrikkelijke in diepste wezen wel het hulpeloze dat ons om hulp vraagt. En dan mag u (…..) niet schrikken als er voor u verdriet opdoemt, zo groot als u nog niet eerder hebt gezien; als er zoals licht en wolkenschaduwen een onrust over uw handen komt en over uw hele doen en laten. U moet denken dat er iets met u gebeurt; dat het leven u niet heeft vergeten; dat het u in zijn hand houdt; het leven zal u niet laten vallen. Waarom wilt u een of andere verontrusting, een of andere zwaarmoedigheid van uw leven buitensluiten, nu u niet weet wat die gevoelsaandoeningen in u teweegbrengen?’ *
De weerstand opgeven… de moeilijke weg kiezen… Nee, niet omdat het ‘fijn‘ is, niet uit zelfkastijding, maar omdat het onvermijdelijk is. Wat je buiten wilt houden blijft immers aankloppen tot het aangekeken wordt. Verwanten van dit inzicht vinden we in veel wijsheids-tradities:
-Van afwenden naar toewenden is een boeddhistische oefening, ondersteund met de woorden ‘No mud, no lotus’: niets komt tot bloei zonder vergankelijkheid te kennen.
-In de christelijke traditie vind je de hoop van ‘verlossing van lijden en de dood’, dat kun je zien als de oefening om je te bevrijden van gehechtheid aan het leven en afkeer van de dood: beiden bron van lijden.
-Rumi, in de soefi-traditie, spreekt over ‘de wond is de plek waar het licht binnenkomt’.
-De bevrijding van de boeddha Siddharta Gautama volgde toen hij de imperfectie van het leven volledig aanvaardde.
-In Japan kennen we de cultuur van WabiSabi, de aanvaarding en schoonheid van het imperfecte.**
-De Tao spreekt van ‘In niet-willen is stilte. In stilte rust alles onder de hemel.’
Stuk voor stuk tradities die helpen te gaan zien dat de herrie in ons hoofd gevolg is van het feit dat we direct een mening hebben over wat zich voordoet, en dat automatisch categoriseren in goed of slecht, voorkeur of afkeer. Tezamen met het primair afwijzen van de werkelijkheid zoals die zich voordoet -het kan altijd beter- belemmeren deze patronen de stilte in ons zelf.
Stilvallen is ruimte maken voor dat wat ongekend blijft als het rumoer ons mee blijft nemen, ons bepaalt.
Stilvallen is besluiten niet meer mee te gaan in de jachtigheid van omstandigheden -de herrie in de buitenwereld- en de processen in ons denken -de herrie in de binnenwereld.
Zo wordt stilte een fenomeen dat je kunt ontwikkelen, in jezelf kunt vinden, iets dat ieder moment van de dag kan worden opgezocht… de stilte in jezelf… de Stilte in het Midden, te midden van drukte.
‘Een midden waar we onze diepste kern ervaren, er in belanden en rusten in harmonie met de wereld zoals ze is. In dat midden is het stil.’***
Niet omdat de wereld perfect is maar door onze aanvaarding van- en overgave aan de imperfectie ervan. Vrij van verlangen, begeerte en gehechtheid, voorbij de weerstand, maken we ruimte voor onze intentie en onze dromen. Daar stopt het malen: het willen dat het leven anders is dan het is. Leven is beweging, is reuring, leven is niet stil. Stilte is alleen te vinden in ons zelf, de stilte in het midden. Die stilte is de ruimte waarbinnen ervaringen, gedachten, emoties zich voordoen, verschijnen en verdwijnen, zonder ons te bepalen. Die stilte is de rust waarbinnen de beweging van de ademhaling zich voordoet. Die stilte in het midden is een thuis waarnaar je altijd terug kunt gaan.
Affirmatie:
Beweging en rust komen samen in mijn ademhaling
In hun midden is het stil
De stilte in het midden is mijn thuis
Voorbij verlangen vind ik rust
Daar is de ruimte waarin alles verschijnt en verdwijnt.
In rust en stilte beweegt het leven
Altijd kan ik naar de stilte in het midden,
de stilte van beweging en rust,
altijd kan ik terug naar huis.
*…Uit: Brieven aan een jonge dichter, Rainer Maria Rilke.
**.Lees ook ‘ There’s a crack in everything, that’s where the light gets in’, naar de titel van een song van Leonard Cohen.
***.Ontleend aan Bert Hellinger, ontwikkelaar van systemischwerk/ familie opstellingen.
Als dit verhaal, een samenvatting van een lezing en workshop, inspireert en elders bij kan dragen: fijn als je het deelt. Het helpt ons in ons werk als je dan de bron -onze site en blogs- vermeldt.
Foto 1: Wolken aan de lucht, als onoverkomelijke bergen. JW
Foto 2: ‘no mud no lotus’ pixabay