over Leegte: valkuil en Ruimte
Een Japanse leraar ontving eens bezoek van een professor die iets over Zen wilde weten. De leraar serveerde thee. Hij schonk het kopje van zijn gast vol, maar hield niet op met inschenken. De professor keek toe hoe het kopje overliep, tot hij zich niet meer kon inhouden. ‘Het kopje is al lang vol, er kan niets meer bij!’ riep hij uit. ‘Kijk’ zei de leraar, ‘ jij bent net als dit kopje: vol van je eigen opvattingen, kennis en bespiegelingen. Hoe kan ik je iets over Zen bijbrengen als je niet eerst zelf leeg wordt’*
Hoe kan je ervaren wat er op dit moment is, wat zich hier en nu voordoet, als je vol bent van je ideeën, overtuigingen, je kennis, als er geen ruimte is.
Kan goed zijn dat er een fase in je leven was waarbij je dacht dat je leeg was als een onbeschreven blad… Dat in het Huis dat je leven is, alles mogelijk zou zijn.
Juist op momenten dat zich onverwachte, ongewenste, ervaringen voordoen word je teruggefloten… Het Huis dat je hebt gebouwd blijkt niet Leeg. Je ontdekt, misschien opnieuw, dat je Huis gevuld is met van-alles, dat je gestuurd wordt door onze natuur: overlevingsreflexen met verlangen en aversie, fysieke en mentale mogelijkheden en beperkingen, bewust en onbewust opgeslagen herinneringen die leiden tot conditioneringen, en doorgegeven knopen en vragen die leven in je familie.
Het is ook vol van overtuigingen, concepten, kennis, zelfbeeld, , principes… het is vol van de voeding die we krijgen en nemen door de tijd heen in scholing en onze maatschappij, Zo is je Huis, je leven, ook bepaald door cultuur en opvoeding, door nurture.
Wil je je leven leven en niet geleefd worden, dan gaat de weg lang het verkennen van de leegte. De ontdekking van Leegte geeft ruimte om te ervaren wat er op dat moment werkelijk is. Ruimte om te zien dat ‘de rest’ eigen invulling is. We zijn geen Tabula Rasa**, verborgen in ons ligt echter wel die kwaliteit van het onbeschreven blad. Het is de kwaliteit van ‘stilte in het midden’… Verblijven in de Leegte is een oefening, de oefening is te zien wat het ervaren van Leegte belemmeren kan.
De weg naar de Leegte kent vele valkuilen… Voor je het weet ben je in de Leegte van Tekort. De maatschappij staat klaar met alle mogelijke vormen van afleiding, prikkels, alle vormen van kortdurende genoegens en van bezit zijn te koop.
Er is een zenverhaal over een man op een paard dat heel hard galoppeert. Op een kruising van paden staat een vriend die hem toeroept: ‘Waar ga je heen?’ De man antwoordt daarop: ‘Ik weet het niet, dat moet je aan mijn paard vragen’***
Zo gaat het: als we in de leegte belanden met een angst voor Tekort, zitten we voor we het weten op een paard zonder te weten waar naar toe.
Onderweg naar Leegte komen we alle aspecten van genoemde nature en nurture tegen… We ontmoeten ‘worry’: zorgelijkheid, want groot is de angst om alle beelden en verwachtingen los te laten. In de leegte ervaren we immers dat er niets is om vast te houden. Loslaten is zien dat je niets vast hebt, dat alles van voorbijgaande aard is.
Alle afleidingen voorbij laten gaan, het galopperend paard voorbij laten gaan, vriendelijk gehechtheid onder ogen zien en voorbij laten gaan… Met aandacht en inzicht onderweg naar bevrijding, zo belanden we in werkelijke leegte. Dat is de Leegte die Ruimte is, een ruimte waarin de vorm zichtbaar kan worden van wie we werkelijk zijn, zo je wilt: je ware zelf, in die Leegte ontstaat jouw Vorm.
Daar ook is de ruimte om het huidig moment volledig te ervaren, zo kun je je Thee Drinken als een cadeau van de werkelijkheid. Zo kun je met volledige aandacht wat dan ook in het moment zelf beleven.
Hoe zouden we vervuld kunnen raken van wat is in het moment als we al vol zijn van ons zelf? Met een volle buik kun je immers niet eten.
De eigen vrijheid ervaren, leegte kennen, de stilte in jezelf, is inzien wat onvrij maakt.
Het is ervaren wat zich in je manifesteert om vervolgens te kiezen het te leven of te laten. Daar ligt de vrijheid van de keuze… Het is niet oordelen, wel kiezen om bij te dragen met wie en wat je werkelijk bent.
Daarmee geven we samen ook vorm aan de Collectieve Ruimte. Een Ruimte die Leegte is, en daarmee alles toestaat zonder voorkeur/afkeer/discriminatie. Een Ruimte waar niets dan verbondenheid en liefde rest, het is de Ruimte ook van ‘care’: zorgen voor elkaar.
Het bevat jouw inspiratie en talenten en die van mij. Het is werkelijkheid zonder waarheid, het is ruimte, vol-ledig met wat zich maar voordoet, voor elk verschijnsel, iedere vorm. In de Collectieve Ruimte zijn we verbonden, dragen we bij met ons eigen zijn en kunnen.
Tenslotte, onder de foto, een tekst uit de TAO die de Ruimte van Leegte verwoordt:
Leeg
Indien een man een rivier oversteekt
en een lege boot tegen zijn boot botst,
zal hij, al is hij een humeurig man,
niet erg boos worden.
Maar indien hij een man in de boot ziet,
zal hij tegen hem roepen dat hij moet bijsturen.
Indien hij niet wordt gehoord zal hij nogmaals roepen,
en nogmaals, en beginnen te vloeken.
Allemaal omdat er iemand in de boot zit.
Maar als de boot leeg was geweest,
zou hij niet hebben geroepen en boos zijn geworden.
Als je je eigen boot kunt leegmaken,
terwijl je de rivier oversteekt,
zal niemand zich tegen jou keren.
En niemand zal erop uit zijn je kwaad te berokkenen.
Tswang Tse
(Chang-tzu, 369-286 v.Chr, Tao traditie)
Door het leven te varen als een Lege Boot… dat het je mag inspireren.
Oefen: gelijkmoedigheid, welkom voor geleide meditatie op dit thema: contact janweeda@hetnet.nl
Gelijkmoedigheid… elkaar zonder oordeel, open, onbevangen aanwezig, ontvankelijk tegemoet treden.
Deze oefening maakt deel uit van de 4 onbegrensdheden: gelijkmoedigheid, meelevende vreugde, mededogen en liefdevolle vriendelijkheid.
Vragen: welk automatismen, welke patronen, herinneringen borrelen op als je de leegte zoekt?
Bemoediging: Diep in mij is een stilte, daar is het leeg. In die leegte, die ruimte is, is alles welkom, kan alles bloeien, kan alles ontstaan en voorbijgaan.
*– Bron: o.a. ‘zinnige verhalen’, herwoord door JW, hier het volledige verhaal.
**– Tabula Rasa werd het eerst teruggevonden bij Aristoteles, Jung vroeg aandacht voor het inzicht dat mensen niet als een onbeschreven blad, een Tabula Rasa, worden geboren…
***– uit: Zen en zorgen voor de planeet, Thich Nhat Hanh.
Lees ook: Een kom thee, een eenvoudig ritueel.