Vertrouwen en Wijsheid*
‘Het komt goed.’ is de hoopvolle boodschap die ik soms bemoedigend meekrijg. Op andere momenten betrap ik mezelf erop die woorden mee te geven. Het zijn woorden van hoop en verlangen… tegen beter weten in natuurlijk. We weten nu eenmaal niet of het goed komt met wat het leven ons -nu weer- brengt. Evenmin weten we of het niet-goed komt. Meestal weten we ook helemaal niet op voorhand precies wat ‘goed’ zou zijn in die bepaalde situatie. Het enige dat we weten is dat ‘het komt’. Met golven, pieken en dalen, gepland, niet gepland en onverwacht brengt het leven steeds nieuwe ervaringen. Het komt en dat is goed noch niet-goed. Gebeurtenissen komen en gaan, roepen emoties op, wakkeren gedachten aan. Dat is het leven. Voortdurend krijgen we zo de kans vertrouwen te ontwikkelen. Zonder vertrouwen worden we steeds heen en weer geslingerd, het verlangen naar rust zal nu eenmaal niet buiten onszelf worden vervuld.
Het gaat niet om blindelings vertrouwen: ‘alles komt goed’ of ‘het heeft nu eenmaal zo moeten zijn’: wie zal het zeggen? Alles komt en alles gaat voorbij. Als we de ervaring fijn vinden hebben we last van de voorbijgaande aard: het kan ons niet lang genoeg duren. Het is een bron van hechten, grijpen. En als het ons niet bevalt kan het niet snel genoeg voorbijgaan, we raken in afkeer, afwenden, ontkennen… Zo zijn we gevangen in een patroon van voorkeur, afkeer en de andere kant op kijken, van de 3 vergiften in het boeddhistisch gedachtegoed. Dat helpt niet. 
Behulpzaam is niet vertrouwen van ‘het komt goed’ maar dat van ‘ik zal er mijn weg mee vinden’, vertrouwen gebaseerd op inzicht. Net als de natuur, waar we deel van zijn, kent ons leven seizoenen en vergankelijkheid. Zoals de ademhaling kan worden ervaren in beweging en rust, zo laat het leven zich zien in beweging en rust.
Vertrouwen geworteld in inzicht, in wijsheid, brengt rust. Het gaat om inzicht in dat wat je grond geeft, stabiliteit, wat er ook gebeurt. Vertrouwen gebaseerd op weten wat (je) goed doet, weten wat belangrijk is op momenten die ertoe doen. Weten ook wat je valkuilen zijn, wat onze valkuilen, valkuilen van ‘ons mensen’.
Met dat inzicht kies je je bescherming, een plek, een gedachtegoed, een inzicht dat je veiligheid geeft. Zelf verbond ik me met 5 boeddhistische leefregels*. Het dagelijks herhalen daarvan en van de intentie te leven vanuit liefde is voedend. Het is niet van belang wáár je inspiratie vindt, het is van belang dát je inspiratie vindt. Misschien vind je inspiratie vanuit jezelf. Misschien vind je het in de 10 geboden, in de 4 kardinale deugden uit de Griekse geschiedenis (eerlijkheid, moed, voorzichtigheid en matigheid), de Brahma Vihara’s (gelijkmoedigheid, vriendelijkheid, mededogen en meelevende vreugde) of welke bron je maar ontdekt als voedend, als voedsel dat niet vergaat.
Het gaat om je keuze voor in wijsheid gewortelde inzichten. Daarop kun je terug vallen, die geven je richting. Zo vind je een grondslag voor de oefening om uit de overlevingsautomatismen te blijven. De oefening is steeds terug te gaan naar die basis. Behulpzaam is ook je uit te spreken, uit te wisselen over wat je inspireert. Daarvoor vonden en vinden mensen bijvoorbeeld ruimte in kerken, daarvoor organiseren wij onze sangha-bijeenkomsten. Met uitwisselen en uitspreken bevestig je je intentie en ontwikkel je commitment. Het maakt je inzicht en vertrouwen beweeglijk en levend. 
Een mooi voorbeeld van bescherming en ruimte door regels en afspraken las ik in een interview met flamenco-danseres Conchita. Ze vertelde dat ze zich volledig vrij voelt op het podium als ze danst… “…binnen de regels van de Flamenco die me volledig eigen zijn, voel ik de ruimte om ‘los te gaan’, ben ik vrij”. Zo te dansen… zo te leven! Te weten: binnen de perken zijn de mogelijkheden even onbeperkt als daarbuiten**.
De overleving voorbij… Basaal zou je kunnen zeggen dat je een ruimte voor jezelf creëert die heilzaam*** voor je is. Daar vind je vertrouwen vanuit inzicht. En zo ook vind je gelijkmoedigheid, een ontvankelijke rust bij wat zich maar voordoet in een beweeglijke en vergankelijke buitenwereld. Zo vind je bescherming voor het automatisch altijd alert overlevingspatroon van aanval/verdediging en van strijd, afscheiding en tekort, dat uiteindelijk geen leven maar overleven brengt. Een patroon dat je gevangenhoudt in ‘alle ballen in de lucht houden’, angstvallig vasthouden aan hoe het was of aan hoe het zou moeten zijn. 
Zonder vertrouwen hangen we tussen ups en downs in de verwachting dat stabiliteit ‘vanbuiten komt’. Niet dat het helpt het overlevingspatroon te veroordelen. Het is simpel een gegeven dat soms behulpzaam en vaak niet-behulpzaam is. Het is behulpzaam het te leren kennen, er vertrouwd mee te raken, zodat het ons niet bepaalt en je koers kunt kiezen. Dat maakt ruimte voor vertrouwen vanuit inzicht. Zo wordt trots blijdschap, eenzaamheid ontvankelijkheid, onwetendheid inzicht en angst vertrouwen.
Rustend in de wereld van beweging en vergankelijkheid, wetend dat alles wat verschijnt weer verdwijnt, ontdek je rust en beweging als zijden van dezelfde medaille… de medaille die we leven noemen.
OEFENINGEN
1. Stel jezelf de vraag:
-Wat geeft mij vertrouwen?
-Wanneer/ hoe ben ik te vertrouwen?
-Wat brengt wantrouwen?
-Wanneer/hoe is er wantrouwen?
Schrijf de antwoorden op deze vragen voor jezelf uit.
2. Affirmatie:
‘Rustend in de wereld van beweging en vergankelijkheid, wetend dat alles wat verschijnt verdwijnt, ontdek ik rust en beweging als zijden van dezelfde medaille, de medaille die we leven noemen.’
Schrijf deze tekst, of andere woorden rond het thema vertrouwen die je inspirerend vindt op een kaartje en houdt het voor 1 week of langer op een mooie plek in het zicht.
3. Meditatie op vertrouwen en beweeglijkheid
De verbinding van stabiliteit en beweeglijkheid is de draagwijdte van de meditatie.
Deze beoefening is juist behulpzaam begeleid en gezamenlijk. Het ervaren laat zich niet vertalen in hier te lezen tekstregels. We begeleiden je graag, janweeda@hetnet.nl
Voetnoten:
*Ook wel shila’s genoemd of de 5 mindfulnessoefeningen: respect voor het leven, materie, voor intimiteit, communicatie en contact, en respectvol consumeren)
** Jules Deelder
*** Voor ‘inzicht’ -en voor alle 8 aspecten van het boeddhistisch pad- vind je toevoegingen als: juist inzicht, of goed, zuiver, buitengewoon… . Graag gebruik ik het woord heilzaam: in de betekenis dat ‘het goed doet’, goed voor je omgeving goed voor jezelf. Voor mij refereert het ook aan Paulus Korintiërs 1.6.12: alles is toegestaan, maar niet alles is heilzaam.
Quotes:
*Ik heb het nog nooit gedaan dus ik zal het wel kunnen. Pipi Langkous
*Als niets zeker is alles mogelijk. JW
*Vertrouwen is er voor kiezen het niet zeker te weten. Anoniem
Als de samenvatting van deze lezing inspireert en elders bij kan dragen: fijn als je het deelt. Het helpt ons in ons werk als je dan de bron -onze site en blogs- vermeldt.
Bij de foto’s:
-Boom in seizoenen, meestal vormt de boom na de winter weer bladeren, soms niet. Pixabay
-Vertrouwend op de balans van de kei die er al jaren ligt, India, JW.